Fole Art – mykologia budowlana, ekspertyzy, dezynsekcja, konserwacja

Aleksandra Wójcik – Mészároš
tel: 507-821-600
ul. Wyszogrodzka 2 lok.88
03-337  Warszawa
e-mail: aleksa.wo@gmail.com,
foleartmyko@gmail.com
NIP 524-24-56-775
REGON 364505494


Korozja biologiczna

Grzyby pleśniowe wykazują szkodliwy wpływ na zdrowie ludzkie. Osoby przebywające w zagrzybionych pomieszczeniach są narażone na działanie czynników alergennych (zarodniki grzybów) oraz szkodliwe mikotoksyny wytwarzane przez  znaczną część gatunków pleśni.

Zarodniki znajdujące się w powietrzu mogą powodować katar sienny, zapalenie spojówek, migreny i inne reakcje alergiczne.

Zakażenia grzybami pleśniowymi mogą powodować niebezpieczne grzybice takie jak aspergilozy,  mukomikoryzy, penicylozy i inne. Najbardziej narażone są skóra, tkanki płucne, rogówki oka i zatoki przynosowe.

mykotoksyny takie jak: aflatoksyna (Aspergillus flavus) i ochratoksyna mają właściwości rakotwórcze. Stachybotrys chartarum wytwarza niebezpieczne i toksyczne makrocykliczne trichoteceny, indukuje też IPH (diopatic pulmonary hemosiderosis),grzyb bardzo niebezpieczny dla niemowląt i osób z obniżoną odpornością.

Bibliografia:
• Gajewski J. (red.), 2006: Mikotoksyny i grzyby pleśniowe zagrożenia dla człowieka i zwierząt, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz,
• Piontek M. 1999: Grzyby Pleśniowe, Wydawnictwo Politechniki Zielonogórskiej, Zielona Góra.

Grzyby Domowe (podstawczaki) niszczące drewno rozwijają się w naszych domach przy sprzyjających im warunkach. Do swojego rozwoju potrzebują wysokiej wilgotności drewna, właściwej temperatury i dostępu powietrza i itp. Do najgroźniejszych zaliczamy: stroczek łzawy (Serpule lacrymans) nazwa techniczna grzyb domowy właściwy, gnilice mózgowatą (Coniophora puteana) znana pod techniczną nazwą grzyb piwniczny,  jamówka pogięta, grzyb domowy biały (Fibrioporia vaillantii)

W zależności od gatunku grzyba mamy do czynienia z rozkładem drewna brunatnym (degradowana jest celuloza i lignina) stanowiącym największe zagrożenie dla drewnianych budynków i konstrukcji inżynierskich oraz rozkładem białym (rozkładana jest  lignina) występuję on najczęściej na składowiskach i w lesie na żywych i obumarłych drzewach. Najszybciej degradujące drewno gatunki grzybów np. grzyb domowy – stroczek łzawy (Serpula lacrymans) potrafią rozłożyć do 70% masy drewna w 3 miesiące.

Rozkład brunatny znacznie zmniejszy wytrzymałość drewna, budynkom dotkniętym w znacznym stopniu tego typu rozkładem może grozić katastrofa budowlana.

Bibliografia:
• Krajewski A., Witomski P. 2005: Ochrona drewna – surowiec i materiał, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

Spośród grupy owadów uszkadzających wyrobione drewno, do najgroźniejszych gatunków zalicza się atakujące drewno powietrzno – suche.

Należy do nich:

Spuszczel pospolity (Hylotrupes bajulus L.) jest chrząszczem z rodziny kózkowatych, czarnym albo ciemnobrunatnym chrząszczem o wielkości od 7-25 mm. Mocno spłaszczone ciało ma pokryte krótkimi szarymi włoskami. Na przedpleczu za głową spuszczela znajdują się charakterystyczne czarne guzy.

Chrząszcze są ciepłolubne – roją się od połowy czerwca do połowy sierpnia najintensywniej w temperaturze 30°C (Dominik i Starzyk 2004). Kształt otworów wylotowych chrząszczy w drewnie to spłaszczony owal, wielkości 2-4 na 5-11 mm.

Spuszczel żeruje w drewnie nie starszym niż 150-200 lat (Krajewski i Witomski 2005). Bardzo rzadko spotyka się żywe larwy spuszczela w drewnie mającym 75-100 lat (Dominik i Starzyk 2004).

Kołatek domowy (Anobium punctatum De Geer): lubi najbardziej pomieszczenia piwniczne, gospodarcze i nieogrzewane – opuszczone lub niedogrzane pomieszczenia mieszkalne o podwyższonej wilgotności powietrza (Dominik i Starzyk 2004). Z tego względu jest jednym z najpospolitszych szkodników w drewnianych kościołach i skansenach. Często atakuje też meble, ramy, rzeźby itp. Zasiedla drewno w wieku od kilku do nawet 500 lat (Dominik i Starzyk 2004). Rozwija się w wyrobionym drewnie iglastym oraz liściastym. Zwykle żeruje w bielu.

Jest brązowego koloru chrząszczem mającym długość ciała od 3-4 mm. Charakterystycznie uformowane przedplecze zakrywa głowę na kształt szpiczastego kaptura. Średnica chodników waha się od 1- 2 mm.

Korytarze żerowiska zapełnione są sypką mączką drzewną pomieszaną z odchodami. Cykl rozwojowy wynosi od 1-3 do 7 lat (Krajewski i Witomski 2005). Gatunek ten zasiedla drewno przez wiele pokoleń do zupełnego zniszczenia materiału.

Wyschlik grzebykorożny (Ptilinus pectinicornis L.) żeruje tylko w drewnie liściastym, zwłaszcza takim jak: olcha, brzoza, buk, dąb. Brązowy chrząszcz ma długość 3-5 mm. Samce mają charakterystyczne czułki w kształcie grzebyków. Może występować w drewnie mebli, drewnianych sprzętach eksponowanych w skansenach itp. (Dominik i Starzyk 2004).

Miazgowiec parkietowiec (Lyctuslinearis Goeze) jest chrząszczem brunatnej barwy, długość ciała od 2,5-5 mm. Chrząszcz wykazuje aktywność nocną. Żeruje w bielu drzew liściastych. Uszkadza surowiec, drewno przetarte oraz już użytkowane. Chodniki o przekroju do 2 mm wypełnione są ubitą mączką drzewną (Dominik i Starzyk 2004). Miazgowiec roi się od maja do czerwca.

Owady występujące w drewnie zawilgoconym i zagrzybionym:

Tykotek pstry (Xestobium rufovillosum De Geer) jest owadem, którego larwy na początku rozwoju potrzebują drewna mocno zawilgoconego oraz zagrzybionego. W późniejszych stadiach nie mają już takich potrzeb. Chrząszcze czarno – brunatne pokryte są krótkimi włoskami, tworzącymi jasne plamki na pokrywach skrzydłowych. Gatunek osiągają długość ciała od 5 do 9 mm (Dominik i Starzyk 2004). Chrząszcze pojawiają się od końca kwietnia do czerwca. Optymalne warunki rozwoju tego gatunku to 80% wilgotności powietrza, temperatura 20-25°C. Tykotek pstry żeruje w drewnie drzew liściastych i iglastych (Dominik i Starzyk 2004).

Kołatek uparty (Anobium pertinax L.) jest ciemnobrunatnym chrząszczem o krótkim owłosieniu mają długości około 5 mm. Gatunek ten nie ma przedplecza ukształtowanego w kaptur jak kołatek domowy. Jest to szkodnik głównie drewna konstrukcyjnego (Krajewski i Witomski 2003).

Krokwiowiec piłkorożny ( Priobium carpini Herbst)  jest chrząszczem barwy brązowej mającym przylegające, jasne owłosienie. Trzy ostatnie człony czułek są dłuższe mają ząbki na kształt piły (Dominik i Starzyk 1989, Krajewski i Witomski 2005). Krokwiowiec roi się w lesie od lipca do sierpnia. Zasiedla zawilgocone drewno iglaste i liściaste dotknięte rozkładem brunatnym (grzyby domowe), podobnie jak kołatek uparty. Wytrzymuje jednak nieco niższe temperatury, przez to częściej występuje w wyższych partiach budynków (Krajewski i Witomski 2005).   

Bibliografia:

  • Dominik J., Starzyk J.R. 2004: Owady uszkadzające drewno, PWRiL, Warszawa,
  • Krajewski A., Witomski P. 2005: Ochrona drewna – surowiec i materiał, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

Zdjęcia: A.Wójcik, K. Kozyra

Zadzwoń

Call Us